Kul Mehmet Paşa’nın şiiri ve etkinlikleri

Sponsorlu Bağlantılar

Behey elâ gözlü canım, Kerem eyle, benden kaçma
Kul olmağa geldim sana Sakın yadlar ile yatma
Gönül tahtında sultanım Gamzen okun bana atma
Kul olmağa geldim sana Kul olmağa geldim sana
Kul Mehmet Paşa
Kul Mehmet Paşa’nın koşmasında anlayamadığınız kelimeler oldu mu? Bu koşma, o dönemde de toplumun her kesimi tarafından anlaşılabilmiş midir? Bakî’nin gazelini, Kul Mehmet’in koşmasıyla dili, anlatımı, imgeleri açısından karşılaştırarak tespitlerinizi aşağıdaki tabloya kısaca yazınız.

Ölçütler	Gazel	Koşma	Farklılıklar
Kullanılan Dil	Arapça ve Farsça kelimeler fazla	Sade dille yazılmış	Dil ve söyleyiş farklılığı
Anlatım	Sanatlı ve süslü bir anlatımı var	Sade halk söyleyişleri kullanılmış	Söyleyiş farklılığı var.
İmgeler	Kalıplaşmış imge ve mazmunlar var.	Kalıplaşmış imge mazmunlar var.	Gamze, kerem gibi mazmunlar ortak olarak kullanılmaktadır. Farklılık yok.

Tabloya yazdığınız tespitlerden ve Osmanlı Devleti’nin XVI. yüzyıldaki kültürel yapısıyla ilgili edindiğiniz bilgilerden yararlanarak divan şiirinin hedef okuyucusunu belirleyiniz.
Divan şiirinin hedef kitlesi yüksek zümre diye bilinen okumuş ve medrese eğitimi görmüş kimselerdir.

12. a. Şiirde geçen “cânân, âlî-şân, güftâr, bî-pâyân, nâlân, nâr, zahm, giryân” kelimelerinin hangi dile ait olduğunu Osmanlıca sözlüğe bakarak söyleyiniz. Gazelde bu kelimelerin niçin kullanıldığını tartışınız. Sonuçları tahtada sıralayınız. Bu sonuçlardan ve beyit esasına dayalı olarak yazılan gazel nazım şekli hakkında edindiğiniz bilgilerden yola çıkarak divan şiirinin geldiği kültürle (gelenekle) ve toplumla ilişkisini açıklayınız.
a. O kelimeler dilimize Arapça ve Farsçadan geçmiştir. Bu kelimelerin kullanılması gazelin özelliği ile ilgilidir çünkü gazel aşk, sevgi, kadın ve şaraptan bahseder. Geldiği kültür ve toplum arasında sıkı bir ilişki vardır. Çünkü Osmanlı toplumunda da sanat anlayışı olarak 13. Yüzyıldan beri bir etkileşim görülmektedir.

b. Okuduğunuz şiirin, hangi gelenekte yazıldığını belirtiniz.
b. Divan şiir geleneği ile yazılmıştır.

13. Gazelde işlenen aşk teması evrensel midir? Şairin, aşk temasını anlatırken aşkını ve sevgilisini yüceltmek, yükseltmek için soyut kavramlardan (imgelerden) nasıl yararlandığını açıklayınız.
13. Teması evrenseldir. Şair aşkı ve sevgilisini anlatırken ona aşk konusunda gelenekten yer edinmiş olan gül bülbül ve Hüsrev gibi kelimeleri kullanarak aşkının yüceliğini ve büyüklüğünü anlatmıştır.

14. Okuduğunuz gazelde şairin temayı anlatmak için kullandığı imge ve kelimeleri aşağıya sıralayarak bunların nasıl bir bütünlük oluşturduklarını açıklayınız.
14. Gül- bülbül, Hüsrev, zahm, har gibi kelimeler kullanmıştır. Bu kelimeler tenasüp sanatı oluşturarak bir bütünlük meydana getirir. Mesela gül varsa bülbül vardır yine bülbül varsa da diken yani har da vardır.

• Yaptığınız açıklamadan hareketle aşağıda verilen yargıdaki noktalı yerlere uygun kelimeleri yazınız.
• DİVAN ŞİİRİ; tema etrafında, imge ve kelimelerle kendine özgü bir zevk ve anlayış çevresinde oluşturulmuştur.