| Sponsorlu Bağlantılar |
TUYUĞ
Gönlüm oldu aşkının âvâresi
Gamzenin gitmez gönülden yâresi
Derdime çok istedim derman velî
Yoğ imiş la’ünden özge çâresi
İvaz Paşazade Atayî
Örneklerle Türk Şiir Bilgisi
hzl.: Cem DİLCİN
1. Yukarıda okuduğunuz şiiri ahenk unsurları yönünden inceleyiniz. Tespitlerinizi aşağıya yazınız.
1. Ses akışı (aliterasyon, asonans): Ses akışı sağlayan sözcükler vardır. Birinci beyitte r, s sesleri aliterasyon olarak kullanılırken a ve e sesi de asonans olarak kullanılmıştır.
Söyleyiş özelliği : Ahenkli bir söyleyişe sahiptir. Özellikle kafiye ve iç seslerdeki sözcükler bu şiire söyleyiş güzelliği katmıştır.
Ritim (açık ve kapalı hecelerin söylenişi): Aruz ölçüsü ile yazıldığı seslerin açık kapalı oluşu önemlidir.” Âvâresi, yâresi, la’ünden, çâresi “ gibi sözcüklerde açık ve kapalı heceler bulunmaktadır. Bu şekliyle de aruzun tutması ve uygulanması için önemlidir.
Ses benzerlikleri (kafiye): Kafiyeli yazılmıştır. Kafiye düzeni aaba şeklinde oluşmuştur. Dize sonlarında –si sesi redif olarak kullanılmıştır. “avere, yare,çare…” gibi sözcüklerde –are sesi tam kafiye olarak kullanılır.
2. Okuduğunuz şiirde ses ve anlam yönünden kendi içinde bütünlük oluşturan birimin adını söyleyiniz.
2. Dörtlüklerden oluşmuştur.
3. a. Tuyuğ nazım şekli hakkında edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınıza aktarınız.
a. TUYUĞ
Tuyuğ, Türklerin yaratıp Divan şiirine kazandırdığı nazım şeklidir. Maninin Divan edebiyatındaki karşılığı sayılabilir.
Tek dörtlükten oluşur. Kafiyelenişi rubaiyle aynıdır: aaxa. Genellikle lirik tarzda olan ve aaaa şeklinde kafiyelenen tuyuğlara “Musarra Tuyuğ” denir. Manide olduğu gibi, cinaslı uyak kullanılır. Halk şiirinde 11′li kalıpla söylenen mani biçimindeki şiirlere de tuyuğ denir. Aruzun yalnız “fâilâtün – fâilâtün – fâilün” kalıbıyla yazılır.
Rubaide işlenen konular tuyuğda da işlenir. 14. yüzyıl Azerî şairi Kadı Burhanettin bu türün kurucusu sayılır. Çağdaşı Azerî şairi Nesimi ve 15. yüzyıl Çağatay şairi Ali Şir Nevai bu türde çokça ürün vermişlerdir.
b. Okuduğunuz şiiri yapı özellikleri yönünden incelemek için aşağıdaki soruları cevaplayınız (Bu incelemenizde 9. Sınıf II. Ünite “Şiir İnceleme, Şiirde Yapı” bölümünde öğrendiklerinizden yararlanınız.).
Okuduğunuz şiirin, hakkında edindiğiniz tuyuğun özellikleriyle benzerlik gösterip göstermediğini belirtiniz.
b. Nazım birimi ve sayısı :Dörtlük olup tek dörtlükten oluşmuştur.
Uyak düzeni : aaba şeklinde oluşmuştur.
c. Tuyuğun temasını aşağıya yazınız.
c. Tema: Aşk acısı
• Temanın, okuduğunuz şiirin birimlerinin ortak teması olup olmadığını söyleyiniz.
• Ortak bir tema etrafında birleşmişlerdir.
0 yorum
Yorum Gönder